Wydatki na aplikację prawniczą – kiedy można odliczyć od przychodu?

Prawnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione na aplikację swojego pracownika. Taki przywilej nie przysługuje jednak w odniesieniu do wydatków poniesionych na ich własną aplikację. Co różni pracodawcę od pracownika kancelarii prawnej?

W tej sprawie wydatków na własną aplikację prawnika – przedsiębiorcy, organy skarbowe, a także sądy podzielają ten sam pogląd. Nie ma możliwości wliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych na ten cel. Jako uzasadnienie podnoszone są dwa argumenty.

Aplikacja najpierw, potem działalność gospodarcza

Prawnik odbywający aplikację czyni to zanim jeszcze otworzy własną kancelarię. Jej ukończenie stoi zawsze pod dużym znakiem zapytania. Kolejną niewiadomą jest naówczas, czy prawnik rozpocznie działalność gospodarczą. W opinii sądów, uzyskiwanie przychodów z działalności gospodarczej aplikanta jest zdarzeniem przyszłym i niepewnym, trudnym do przewidzenia w momencie ponoszenia wydatków na aplikację (Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 kwietnia 2015 r. (sygn. akt II FSK 771/13)).

Odległy i warunkowy związek pomiędzy faktem wydatkowania środków na aplikację, a uzyskiwaniem z tytułu działalności prawniczej przychodu, nie spełnia wymogów art. 22 ust. 1 ustawy o PIT.

Wydatki na spełnienie osobistych ambicji to nie KUP

Drugim argumentem, którym posługują się sądy w tym przypadku jest uznawanie, że aplikacja służy zaspokojeniu potrzeb osobistych podatnika. Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 21 kwietnia 2015 r. i z 17 października 2014 r. orzekł, że wydatki te mają charakter osobisty i służą wyłącznie zdobyciu kwalifikacji zawodowych, a co za tym idzie nie można uznać ich za koszt uzyskania przychodów z działalności gospodarczej.

Aplikacja pracownika może być KUP?

Inaczej organy podatkowe i sądy traktują wydatki poniesione na aplikację pracownika zatrudnionego w kancelarii prawniczej. Pytanie w tej sprawie wniosła notariusz, która zamierzała pokryć wydatki związane z aplikacją zatrudnionego w jej kancelarii prawnika. Warunki finansowania aplikacji ujęte były w umowie, z której wynikało, że notariusz będzie pokrywać koszty aplikacji, a w zamian za to, pracownik będzie świadczył pracę na jej rzecz przez okres nie krótszy niż 3 lata. Notariusz uznała, że ukończenie aplikacji przez pracownika będzie miało ścisły związek z uzyskiwanymi przez kancelarię przychodami, to zaś uzasadnia zakwalifikowanie poniesionych na ten cel wydatków jako koszty uzyskania przychodu.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach przychylił się do opinii prawniczki. Uznał, że o ile wiedza zdobyta podczas aplikacji przyczyni się do uzyskiwania przychodów kancelarii lub wpłynie na zachowanie lub zabezpieczenia źródła przychodów, to takie wydatki można zaliczyć do KUP (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 kwietnia 2015 r. (nr IBPBI/1/4511-87/15/Wrz).